Meertaligheid: voordelen
Binnen de meertalige taalontwikkeling vinden we 2 mogelijkheden van de taalverwerving:
- de successieve taalontwikkeling;
- de simultane taalontwikkeling.
Bij de successieve taalontwikkeling leert het kind eerst de een taal en later de tweede. Dit zijn vnl. de leerlingen die in ons onderwijs schoollopen.
De simultane taalontwikkeling geeft aan dat de kinderen vanaf de geboorte meerdere talen aangeboden krijgen.
Een positieve houding tegenover de talige diversiteit is van belang. Het waarderen van de thuistaal van leerlingen draagt bij aan het waarderen van hun identiteit en mens-zijn. Dit bevordert het tot leren komen van onze meertalige kinderen. Met die positieve houding hopen we ook om een open houding te stimuleren bij alle leerlingen onderling. Zo moedigen we nieuwsgierigheid naar andere culturen aan.
De meertalige leerlingen moeten gestuurd worden in het bewust omgaan met hun eigen leer- en denkprocessen. Dit draagt bij tot het creëren van leerstrategieën.
Talig bewustzijn gaat over het begrijpen van verschillende talen en hun verschillende taalstructuren. Als je meerdere talen spreekt, leer je meer over de diversiteit aan talen wereldwijd.
In het onderwijs is het ontdekken van de kracht van je eigen taal belangrijk. Door je eigen taal – de thuistaal – te versterken, leg je eigenlijk een sterke basis voor het leren van andere talen.
Leerlingen moeten dus aangemoedigd worden om hun thuistaal te spreken. Wanneer de ouders niet zo goed Nederlands spreken, kunnen zij geen rolmodel zijn. Dan leren hun kinderen diezelfde fouten.
Het blijven spreken van hun thuistaal is ook noodzakelijk om de connectie met hun ouders, grootouders en andere familieleden te behouden.
Invloeden van meertaligheid
“Wanneer kinderen impliciet of expliciet op school te horen krijgen dat ze hun taal en cultuur moeten achterlaten aan de schoolpoort, dan laten ze ook een essentieel deel van wie ze zijn – hun identiteit – achter aan de schoolpoort. Als ze deze afwijzing voelen, zijn ze ook minder geneigd om actief en vol vertrouwen te participeren aan het klasgebeuren.”
Innerlijke taal om zichzelf te sturen om te plannen en organiseren, maar ook om afspraken en regels te volgen. Innerlijke taal is uiteraard ook van groot belang m.b.t. emotieregulatie.
Taal – om het even welke – is noodzakelijk om sociale vaardigheden op te doen. Meertalige leerlingen moeten zich steeds aanpassen aan wisselende sociale contexten. Dit kan leiden tot misverstanden.
Stel je maar eens voor dat je een hele dag in het Frans (of een andere taal) les krijgt.
Tips in de kijker
Visualiseer
Meerkeuzevragen
Voor taalzwakke leerlingen kan het moeilijk zijn om bij toetsen de doelwoorden op te roepen én in te vullen. Probeer daarom zoveel mogelijk meerkeuzevragen te voorzien. Dit is een kwalitatief alternatief voor open vragen.
Spreekkansen
Geef de leerlingen voldoende spreekkansen bijvoorbeeld a.d.h.v. coöperatieve werkvormen. Om taal te leren is het nodig om de taal te produceren. We leren een taal door te communiceren. We leren om het even welke taal niet op een passieve manier, dus niet vanzelf.
Tips per leeftijdsniveau
Op aansturen van het Nederlands Jeugdinstituut werd een serie boeken voor peuters en kleuters uitgegeven. Dit in het Nederlands, Duits, Turks, Arabisch, Papiamento en Engels. Er is gekozen voor mooie, ontroerende en spannende verhalen met kleurrijke illustraties die kinderen zeker zullen aanspreken. De boeken kunnen online besteld worden via de afbeelding.
Anderstalige nieuwkomers
Materialen
Websites
Er bestaan heel wat websites waar anderstalige nieuwkomers zelfstandig mee aan de slag kunnen.
Boeken
Björn Pauwels, student aan de lerarenopleiding secundair onderwijs van Arteveldehogeschool, maakte een excellijst met boekentips. Hij gaf niet alleen aandacht aan fictieverhalen, maar ook aan graphic novels. Ook strips en non-fictieboeken komen aan bod. Bij elk boek vind je wat meer uitleg over het onderwerp, de reeks waar het boek eventueel een onderdeel van is, het ISBN-nummer en het taalniveau. Alle boeken zijn daarbij onderverdeeld in een van de volgende vier taalniveaus:
Korte teksten, enkelvoudige zinnen, hoogfrequente woordenschat, afbeeldingen en extra hulpmiddelen aanwezig
Langere teksten, soms langere enkelvoudige zinnen, meestal hoogfrequente woordenschat, afbeeldingen en/of extra hulpmiddelen aanwezig
Lange teksten, enkelvoudige en samengestelde zinnen, hoog- en laagfrequente woordenschat, weinig tot geen afbeeldingen, geen extra hulpmiddelen.
Dikke boeken, samengestelde zinnen, uitgebreide woordenschat en figuurlijk taalgebruik, geen afbeeldingen of extra hulpmiddelen.
Apps
Ook voor leerkrachten NT2 of ook wel de OKAN-leerkrachten genoemd, bestaan hulpbronnen om hun lessen toegankelijk te maken voor de anderstalige nieuwkomers.
Klik op de afbeelding voor naar de bijhorende app te gaan.
De app van Moedertaal in NT2 is ontwikkeld voor leerkrachten NT2 door taalkundigen, onderwijsdeskundigen en ICT-experts. Hier zijn moedertaalspecifieke problemen en kansen bij het leren van Nederlands te vinden, voor verschillende talen. Je kan er de belangrijkste verschillen zien tussen het Nederlands en de betreffende moedertaal.
De NedBox-app is een gratis app met diverse oefeningen om het Nederlands te leren. Er zijn luisteroefeningen, leesoefeningen en woordtrainingen. Bovendien bevat de app spreekoefeningen met een chatbot. Directe feedback wordt altijd verstrekt. Je hebt de mogelijkheid om te blijven herhalen. Fouten vormen geen probleem. Integendeel, ze dragen bij aan het leerproces.
Met de say Hi app voer je een gesprek in twee talen en zo versta elkaar gemakkelijk. Met de groeiende lijst talen en dialecten kun je met bijna iedereen ter wereld praten.
De app is zo ontworpen dat deze snel, gemakkelijk en overzichtelijk is, zodat u zonder afleiding kunt praten. Tik gewoon op een knop en begin te spreken.
